30 milyon tüketici elektrikte rekabetin yeniden oluşmasını bekliyor

Elektrik tedarikçisini değiştirmiş toplam serbest tüketici sayısı 2017 yılında 4,7 milyon adet olurken, 2018 yılında büyük bir düşüş yaşadı ve 2019 yılının ilk aylarında tedarikçisini değiştirmiş tüketici sayısı 130 binlere geriledi. Bir başka ifadeyle 2018 yılının sonunda serbest tüketici sayısı dünyada eşine az rastlanır bir oran ile yüzde 96,8’lik düşüş gösterdi. Bu aslında sektörde rekabetin kapandığı ve neredeyse yeniden tekel dönemine dönüş olduğu anlamına geliyordu. Yaşanan finansal sorunlardan dolayı elektrik tedarik maliyetlerinin artması ancak tüketiciye satış fiyatlarının bunu yansıtmaması nedeniyle yaklaşık 5 milyon tüketicinin sözleşmesinin yenilenmemesi ya da sözleşmelerin devam etmesine rağmen tedarikçiler tarafından tek taraflı feshedilmesi nedeniyle oldu. Sözleşmeleri tek taraflı feshedilen yaklaşık 4,5 milyon tüketici ise otomatik olarak bölgesindeki bir elektrik tedarikçisi portföyüne geçirilerek herhangi bir kesinti yaşamadı.

EnCazip, tüketicilerin geçtiğimiz yıl karşılaştıkları sorunların tekrarlanmaması adına bazı zorunlulukları hatırlatıyor:

· Tedarikçiler, sözleşmelerin bitiminden önce tüketicilerin elektrik tedariğini sonlandıramıyor ve portföy dışına çıkaramıyor.

·  Sözleşmelerde tedarikçilere tek taraflı fesih hakkı tanınamıyor ve tüketicinin kabul etmemesi halinde devam eden dönemde sözleşme şartlarında herhangi bir değişiklik yapılamıyor.

· Tedarikçi tüketiciyle olan sözleşmesini feshetse dahi enerji kesintisi olmuyor, sayaç görevli tedarikçinin portföyüne dahil ediliyor. Perakende satış sözleşmesi gibi gerekli koşullar daha sonra halledilebiliyor.

·  Tüketicinin taşınması ise haklı fesih nedeni olarak kabul ediliyor ve cayma bedeli alınamıyor.

Tedarikçi değiştiren tüketicilerin sayısı hızla yeniden artıyor

Piyasa dinamiklerinin yeniden kısmen çalışır hale gelmesi ve fiyatlandırmanın daha adil yapılmasıyla birlikte özellikle Ekim ayından itibaren serbest tüketici sayısı artış göstermeye başladı ve 2019 yılının başına göre yüzde 212 arttı. Ocak ayında serbest tüketici limitlerinin düşürülmesi ile birlikte 30 milyona yakın tüketicinin tedarikçi değiştirme hakkına sahip olacağı, böylelikle de 2020 yılında milyonlarca tüketicinin tedarikçisini değiştirmesi bekleniyor. Bu da daha önceden çok fazla sorun yaşayan sektörde artık daha dikkatli olunması gerekliliğini gözler önüne seriyor.

Görevli tedarikçilerin rekabeti önlememesi önemli

Piyasada daha önceleri dağıtım şirketleri olarak bilinen görevli tedarikçilerin ise hâkim konumları mevcut. Zira piyasada rekabetin ortadan kalkmasıyla birlikte neredeyse tüm tüketiciler son kaynak tedariği kapsamında bu tedarikçilerin portföyüne geçmek durumunda kaldı. Bu şirketlerin ise rekabetin önünde engel teşkil ederek tüketicilerin piyasadan maksimum faydayı elde etmelerini zorlaştıran hareketler özellikle Rekabet Kurulu tarafından takip ediliyor. Bu şirketlerin geçmişte rekabeti önlediklerine dair Rekabet Kurulu kararları olsa da, tüketicilerin bu şirketlerle kalmak zorunda olmadıklarını, tedarikçi değiştirdiklerinde ise herhangi bir enerji kaybı yaşamayacaklarını bilmeleri oldukça önemli.

Sektör yeniden açılıyor, bu defa eski hatalar tekrarlanmamalı

Tüketicileri doğru bilgilendirmek ve bu yolla da tedarikçilerin tüketici haklarına ve rekabet ilkelerine daha duyarlı hareket etmelerini teşvik etmek amacıyla görüşlerini açıklayan EnCazip’in kurucusu Çağada Kırım, “Elektrik piyasasında uzun yıllardır tedarikçilerin rekabete aykırı hareketlerini gözlemliyoruz. Fakat bunun ne tedarikçiye ne de tüketiciye faydası olduğunu; Rekabet Kurulu kararını saymasak dahi serbest tüketici sayısının 5 milyondan 100 bine gerilmesi ile tasdiklenmiş oldu. Yani tedarikçiler de kaybetti ve onların da bu durumdan ders çıkartması gerekir. Burada rekabetin gelişmesi açısından en doğru yaklaşım tüketicileri bilgilendirmek olacaktır, zira tüketici haklarını bilirse tedarikçilerin ihlalleri de ortadan kalkacaktır. Tüketicilere, tedarikçi değiştirdikleri durumda dağıtım şirketlerinin değişmeyeceğini, yalnızca enerji tedarik eden şirketin değişeceğini ve kablo, sayaç bakımı gibi konuların dağıtım şirketleri tarafından verilmeye devam etmek zorunda olduğunu, şirketlerden aksi bir yorum gelirse durumu hemen Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’na bildirmeleri gerektiğini ifade etmek isterim” şeklinde konuştu.