Sermaye azaltımı nedir?

Sermaye azaltımının başlıca iki temel sebebi bulunmaktadır. Bunlar, sermayenin gerçek ihtiyacının üzerinde olması ve bilanço açığının (geçmiş yıl zararları ile dönem zararlarının toplamı) kapatılmasıdır.

Anonim şirketlerde sermaye azaltımı değişik yöntemler uygulanarak yapılabilir. Bu yöntemler;

– Payların itibari değerinin düşürülmesi,

– Pay sayılarının azaltılması yani payların birleştirilmesi veya yok edilmesidir.

Payların itibari değerinin düşürülmesi suretiyle yapılacak sermaye azaltımında her payın itibari değeri aynı oranda düşürülür ve böylece esas sermaye azaltılmış olur. Payların itibari değerinin düşürülmesi yönteminde şirkete ait payların sayısında herhangi bir değişiklik olmamaktadır. Bu yöntemde hiçbir pay sahibi, payının itfa edilmesi nedeniyle paysız kalarak anonim ortaklığın dışına itilmeyeceğinden, bu yöntemle sermaye azaltımı yapılması pay sahipleri arasında eşitsizliğe yol açmayacaktır. Ancak söz konusu yöntem basit olmakla birlikte, her zaman uygulanabilir değildir.

Pay sayısının azaltılması suretiyle yapılacak sermaye azaltımı, payların birleştirilmesi veya payların yok edilmesi şeklinde gerçekleştirilebilir.

Payların birleştirilmesi yönteminde payların itibari değeri aynı kalmakla birlikte, paylar belirli bir değişim oranına göre birleştirilerek pay sayısı azaltılır ve böylece sermaye azaltılmış olur. Payların yok edilmesi yönteminde de payların birleştirilmesi yönteminde olduğu gibi payların itibari değeri değişmemektedir. Ancak paylardan bir kısmı yok edilerek pay sayısı azaltılır ve böylece sermaye de azaltılmış olur.

Payların yok edilmesi yöntemi ile birleştirilmesi yöntemi arasındaki fark, birincisinde bir kısım payların tamamıyla yok edilmesine karşılık, ikincisinde her payın belirli bir oranda değerinin yok edilmesidir.

Bu çerçevede payları İMKB’de işlem gören şirketlerin yapacakları sermaye azaltımı işlemlerinde uymaları gereken ilke ve kurallar Kurulumuzca belirlenmiş olup, “Halka Açık Anonim Ortaklıkların Fon Çıkışı Gerektirmeyen Sermaye Azaltımı İşlemlerinde Uyulacak İlke ve Esaslar” hakkındaki duyuru Kurulumuzun 22.04.2009 tarih ve 12/296 sayılı kararına istinaden Kurulumuzun 20.04.2009-24.04.2009 tarih ve 2009/18 sayılı Haftalık Bülteni’nde ilan edilmiştir.

Payları nominal değerin altında işlem gören şirketler bedelli sermaye artırımı yapabilmek için sermaye azaltımı ile eş anlı olarak sermaye artırımını gerçekleştirebilirler. Bu çerçevede, Şirketler sermaye azaltımı ile birlikte eş anlı olarak sermaye artırımı için Kurulumuza başvurur. Başvurunun incelenmesinin ardından Kurulumuz tarafından sermaye azaltımına ve eş anlı olarak sermaye artırımına izin verildiği taktirde, sermaye artırımı için izahname ve sirkülerler yayınlanır. Merkezi Kayıt Kuruluşu tarafından sermaye azaltımına konu olan paylar için gerekli işlemler yapıldıktan sonra eş anlı olarak sermaye artırım sürecine sermayenin azaltılmış hali üzerinden başlanır.

Sermaye artırımı başladıktan sonra sermayeyi temsil eden paylar ile yeni pay alma hakkı veren kuponlar birbirinden ayrılmakta ve İMKB’de ayrı ayrı işlem görmektedir. Bu süreçte, paylar ile yeni pay alma kuponları ayrı ayrı satışa konu olabilir. Sermaye artırımına katılmak istemeyen yatırımcılar rüçhan haklarını Rüçhan Hakları Kupon Pazarında söz konusu pazarın açık bulunduğu tarihler arasındasatabilirler. Rüçhan hakkını kısmen kullanmak isteyen yatırımcılar ise, satmadıkları rüçhan haklarının bedellerini süresi içinde yatırıp yeni hisselerini alabilir ve bu hisseleri isterlerse Borsa’da satabilirler.

Rüçhan haklarının satışına ilişkin söz konusu pazardaki oluşan fiyat hareketleri, yüksek oranda gerçekleştirilen sermaye artırımlarında yatırımcılar açısından önem arz etmektedir.

Finansal bilgileri söz konusu gelişmeleri takip edemeyecek seviyede olan yatırımcıların yatırım danışmanlarından destek almaları ya da yatırımlarını kurumsal yatırımcıların sunduğu ürünler üzerinden yapmaları uygun olacaktır.

Ayrıca hiç bir şekilde sermaye artırım sürecine katılmak istemeyen yatırımcılar sermaye artırım süreci başlamadan paylarını satabilirler ve hatta yüksek oranlı hak kayıplarına uğramamak için satmalıdırlar. Bu çerçevede yatırımcıların yatırım yaptıkları şirketlerin sermaye azaltım ve eş anlı olarak sermaye artırım sürecini www.kap.gov.tr adresinden takip etmeleri gerekmektedir.