SPK'dan açığa satışta değişiklik

Değişiklikler kapsamında, takas süresi içerisinde yapılan işlemlerin teminatlandırılması konusunda çeşitli düzenlemeler yapıldı.

Buna göre, bir müşterinin takası henüz gerçekleşmemiş hisse senedi alımı işlemleri sonucunda, belirli bir anda oluşabilecek açık takas pozisyonu, sermaye piyasası aracı veya pazar bazında Borsa İstanbul AŞ'nin ilgili düzenlemeleri ile belirlenecek.

Kurul, sermaye piyasası aracı veya pazar bazında açık takas pozisyonu oranını belirleme ve değiştirme yetkisine sahip olacak. Aracı kurum da daha yüksek bir teminat oranı belirleyebilecek.

Tebliğe eklenen madde ile brüt takasa tabi payların takasına ilişkin hüküm belirlendi. Buna göre, Takasbank mevzuatı saklı kalmak kaydıyla, yetkili kuruluşlar tarafından bir müşterinin brüt takasa tabi olmayan bir pay satışından gelen nakit kullanılarak aynı gün içerisinde gerçekleşen brüt takasa tabi olan paylara ilişkin nakit yükümlülüğü karşılanabilecek.

Ayrıca, yetkili kuruluşlar tarafından bir müşterinin brüt takasa tabi bir payın satışından gelecek nakit dikkate alınarak aynı gün içerisinde gerçekleşen brüt takasa tabi olmayan payların nakit yükümlülüğü karşılanabilecek. Buna karşın, bir müşterinin brüt takasa tabi olan bir payın satışından gelecek nakdi dikkate alınarak, aynı gün ilgili müşterinin yine brüt takasa tabi başka bir paydaki nakit yükümlülüğü karşılanamayacak.

Özkaynak olarak kabul edilebilecek kıymetler

Tebliğ'de özkaynak olarak kabul edilebilecek kıymetlerin kapsamı genişletildi. Söz konusu kıymetlere, borsa yatırım fonu katılma payları eklenirken, daha önce "A ve B tipi fonlar" olarak sınırlanan özkaynak olarak kabul edilecek kıymet kriteri de "yatırım fonu katılma payları" olarak düzenlendi.

Bu kapsamda, sermaye piyasası araçlarının kredili alımı, açığa satış ve ödünç alma ve verme işlemlerinde öz kaynak olarak kabul edilebilecek kıymetler; nakit olarak Türk Lirası ve konvertibl döviz, sermaye piyasası aracı olarak da "sermaye piyasası araçları listelerinde yer alan sermaye piyasası araçları", "yatırım fonu katılma payları", "Borsada işlem görmesi kaydıyla devlet tahvili, hazine bonosu, borsa yatırım fonu katılma payları", "Borsa İstanbul AŞ'de işlem gören ve Hazine ve Maliye Bakanlığının belirlediği standartlardaki altın ve diğer kıymetli madenler" ile "Kurulca uygun görülecek diğer sermaye piyasası araçları" şeklinde sıralandı.

 Öz kaynak oranının hesaplanması

Sermaye piyasası araçlarının kredili alımı ve açığa satış işlemlerinde öz kaynak oranının hesaplanmasına ilişkin maddelerde de düzenleme yapıldı. Düzenleme ile Tebliğ kapsamına alınan yeni kıymetlerde öz kaynak oranının nasıl hesaplanacağına ilişkin hükümler belirlendi.

Buna göre, nakit, devlet tahvili, hazine bonosu, Borsa İstanbul AŞ'de işlem gören ve Hazine ve Maliye Bakanlığının belirlediği standartlardaki altın ve diğer kıymetli madenler ile Kurulca uygun görülecek diğer sermaye piyasası araçlarının kabul edilmesi halinde bu kıymetlerin tamamı öz kaynak olarak kabul edilecek.

Borsa yatırım fonu katılma paylarının yüzde 90'ı, hisse senedi şemsiye fonlara bağlı yatırım fonu katılma payları ile serbest şemsiye fonlara bağlı yatırım fonu katılma paylarının yüzde 75'i, bunlar dışında kalan yatırım fonu katılma paylarının yüzde 90'ı öz kaynak olarak sayılacak.

Tebliğe eklenen madde ile özellikle brüt takasa tabi paylarda gerçekleştirilen işlemlerin özkaynak hesaplamasında nasıl kullanılacağına ilişkin düzenleme yapıldı. Eklenen madde tebliğde, "Borsa İstanbul AŞ'nin ilgili düzenlemelerinde öz kaynak oranı sıfır olarak belirlenen paylar ve brüt takasa tabi paylar da dahil olmak üzere payların satıldığı andan itibaren satıma konu tutar, nakit değeri üzerinden öz kaynak tutarına dahil edilebilir. Takas gününde müşterinin hesabında yeterli nakit bulundurulması sorumluluğu yetkili kuruluş ve müşteriye aittir." şeklinde yer aldı.

Tebliğde yapılan değişiklikler, bir hafta sonra yürürlüğe girecek.