Ankes nedir?
Bankaların piyasaya karşı taahhütlerini yerine getirmek üzere kasalarında bulundurdukları nakit rezerve ankes denir. Ankes genel olarak iki farklı anlamda kullanılmaktadır. Birincisi, herhangi bir taahhüdü yerine getirmek için hazır tutulan para anlamındadır. İkincisi ise, emisyon yapmaya yetkili olan bankaların çıkardıkları banknotlara karşılık olarak kasalarında hazır olarak bulundurdukları gümüş ve altındır.
Abone ol
Ankes, taahhütleri karşılamak üzere bulundurulan rezervdir.
a) Kasa mevcutları, diğer kredi kurumlarındaki emre hazır alacakları ve merkez bankalarındaki aktif hesap bakiyeleri, bankaların ankesini teşkil eder. Bir bankanın mevduatıyla, derhal ödemelere kullanabileceği likit aktifi arasındaki ilişki, ankes oram terimile ifade edilir. Taahhütleriyle derhal yapabileceği ödeme tutarı arasındaki ilişki ise likidite oranıdır. Eskiden, ankes oranı, banka idarecilerinin şahsi takdirlerine bağlı idi. Banka idarecilerinin tecrübelerinden edindikleri ampirik kanaatlere, ihtiyatlı veya cüretli olmalarına göre ankes oranı değişebilirdi. Zamanımızda, ankes oranını tayin hususunda, bankalar serbest değillerdir. Mevzuat, benzer karakterli kredi kurumlarında veya bütün bankalarda yeknasak bir asgari ankes oranı gözetilmesini öngörmektedir. Hemen bütün ülkelerde ankes oranı hükümet yahut merkez bankası veya ad hoc komiteler tarafından piyasa şartları gözetilerek tayin edilmektedir.
b) Altın ankesi, merkez bankalarının emisyona karşılık olarak bulundurdukları kıymetli maden rezervidir. Altın para rejimlerinde, emisyon kurumlarının ankes oranları genellikle kanun koyucu veya hükümet tarafından kendiliğinden yahut emisyon kurumlarıyla anlaşarak tayin edilmekte idi. Altın ankesi fiili veya platonik olabilir. Banknot ibraz edenlerin karşılığında altın veya konvertibl döviz alabildikleri sistemlerde, altın ankesinin rolü fiilidir. Klasik altın para rejimlerinde, merkez bankalarının ankesi konvertibilite ihtiyaçlarına serbestçe kullanılabilmekte idi. Platonik ankes rejimlerinde, altın, merkez bankasının aktifinde görünmekle beraber, para değerini destekleyici rol oynamaksızın bir kenara konulmuş bir kıymet stoku halinde tutulur. 1930 tarihli Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanunu, platonik ankes paradoksuna tipik bir örnek sayılabilir.
Kaynak: https://www.iktisatsozlugu.com/tr/icerik/ankes/111
