Bakan Şimşek: Hayat pahalılığının en önemli birleşeni kiralar

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, "MÜSİAD 2024 Yılı Değerlendirmesi 2025 Yılı Beklentileri" toplantısında konuştu.

Vergi yükünün adil dağılımını sağlayacak tedbirler olduğunu ifade eden Bakan Şimşek, yaşlanmanın da hızlandığını söylerken, "2025'te önceliklerimiz büyük mükellef incelemeleri, sektörel saha denetimleri olacak, sektörel karlılık oranlarından düşük kalan mükellefler olacak" dedi.

Bakan Şimşek'in açıklamalarından öne çıkanlar şu şekilde oldu:

"ABD'nin yeni ticaret politikalarının bize etkisi büyük olabilir, çünkü Çin'in ihracatı rota değiştirecek. Yeni ABD yönetimi seçim öncesi söyledikleriyle amel ederse Çin'e yüzde 60 gibi ilave gümrük tarife artışına giderse bizi dolaylı olarak ciddi bir şekilde etkileyebilir. Çin veya başka bir ülke mevcut kurulu kapasiteyi yok etmez. O kapasiteyi diğer pazarlara yönlendirme yoluna gider. O da bizi üçüncü pazarlarda etkileyecek. Ticaret savaşları hız kazanabilir.

Lojistik anlamında da Türkiye çok önemli bir üs

İhracatımızın dörtte üçü bu trendlere karşı bir miktar daha dayanıklı. Ama bağışıklık yok. Bizim bu hususları dikkate almamız gerek. Bölgemizde önemli bir sanayi üssüyüz, yakın coğrafyamızla dostuz. Lojistik anlamında da Türkiye çok önemli bir üs. Küresel ticarette parçalanma var, ciddi belirsizlikler var. Türkiye'nin yapısı dayanıklılık içeriyor. Kötümser olmanız için bir sebep yok. Tedbir almamız gerektiği çok net. Yakından takip edip belli alanlarda tedbir alıyoruz.

Doğurganlık oranı daha hızlı düşüyor

Trendin bozulmaya devam etmesi nedeniyle bundan sonraki dönemde biz daha hızlı yaşlanacağız. Bizdeki trend BM'nin öngördüğü trendden daha kötü. Doğurganlık oranı daha hızlı düşüyor. Bizim önemli yapısal dönüşüm alanlarımızdan bir tanesi önümüzdeki dönem için doğurganlık hızındaki yavaşlamayı tersine çevirecek tedbirler üzerinde olacak. Daha hızlı yaşlanma riskimiz bir realite. 18 yıllık hala çalışma çağındaki nüfusun artıda olduğu bir dönem olacak. Ondan sonra negatife geçecek. Bunu tersine çevirmenin önemli alanlarından biri kadınların işgücüne katılımı. Buna yönelik tedbirler alacağız.

Türkiye'nin risk primi düştü

Türkiye ekonomisinde kırılganlıkları azalttık, makro finansal istikrar daha güçlü. Bütçe disiplinini deprem yaraları sardığımız bir dönemde tesis ediyoruz. Dezenflasyon başladı. Reel ekonomi etkilendi. 2025'te hedefimiz dezenflasyonu daha hissedilebilir düzeyde hızlandırıp yapısal dönüşümün hızlandırılması. Cari açık milli gelire oran olarak dramatik bir şekilde düştü, bu iyi haber. Daha az dış borç alacağız demek. Türkiye'nin brüt dış finansman ihtiyacı azalıyor. Rezervlerimiz arttı, net rezervler 100 milyar dolardan fazla arttı. Türkiye'nin rezerv noktasında kırılganlığı azaldı. Türkiye'nin dış finansmana erişim sorunu kalmadı. Dış borç çevirme oranları arttı, daha düşük maliyetlerde borçlanılıyor. Türkiye'nin risk primi düştü.

Büyük mükellefler öncelikli

KKM ağustos ayında zirveye ulaştı. Zirveye göre 110 milyar doların üzerinde düşüş var. Kurda önemli bir oynaklık olunca Merkez Bankası'nın para basma riski var. Bu da enflasyonist risk. TL'ye güven arttı. TL'nin mevduattaki payı yüzde 30'dan neredeyse yüzde 60'a çıktı. Kur riski bütün ülke için önemli bir risktir.

Kredi notumuz arttı. Programı güçlü şekilde uygulamaya devam edelim, artmaya devam edecek.

Tedbir almasaydık çok daha farklı olurdu

Bütçe disiplini önemli, geçen sene tedbir almak zorunda kaldık, kimse yüksek vergi istemez, anlıyorum ama tedbirleri almasaydık sonuçları daha ağır olurdu. Geçen sene bütçe açığını yüzde 5,2 ile sınırladık. Onun üçte ikisi de deprem. Tedbir almasaydık çok daha farklı olurdu.

TCMB'ye destek olmak için maliye ve gelirler politikası devreye girmeli. Para politikasının, maliye politikasının sınırı var, bu nedenle üretim ve ihracata öncelik veriyoruz.

Büyük mükelleflerin, yıllardır zarar açıklayan mükelleflerin incelenmesini önceliklendirdik. 2025'te önceliklerimiz büyük mükellef incelemeleri, sektörel saha denetimleri olacak, sektörel karlılık oranlarından düşük kalan mükellefler olacak.

Resim çok net ortada

Dezenflasyon süreci başladı. Hedefimiz enflasyonu bu sene yüzde 20 civarına çekmek, bir sonraki sene de yüzde 10'lar civarına ve daha sonra tek haneye çekmek. Hizmet sektöründeki enflasyonda büyük katılık var, bu katılığı kırmak zaman alacak. Mal fiyatı yüzde 36 artarken, manşet enflasyon neden yüzde 44 olmuş, çünkü kirada üst sınırı kaldırdık. Tüm hizmetleri alırsak yüzde 66 artmış, hizmet enflasyonu bizim öngördüğümüzden daha katı ve daha yüksek, şimdi tepki vermeye yeni başladı. Birkaç puanlık sapmanın özünde birkaç etken var ancak resim çok net ortada.

Dezenflasyon programı ile 2024-2026 öngörülerimizi oturttuk, geçen yılın ilk yarısında birkaç puanlık sapma var, biz inanıyoruz ki bu, bu yılın ikinci yarısında telafi edilecek. Dolayısıyla bu enflasyon inecek.

Hayat pahalılığının en önemli birleşeni kiralar

Reel sektör ve hane halkının enflasyon beklentilerinde program hedeflerine göre bir farklılık var, kısmen kredibiliteyi inşa ederek, kısmen sonuç alarak ve kısmen de daha iyi iletişim ve doğru politikalarla bu farkı azaltabiliriz.

Yeniden değerleme oranı şu, sonra da enflasyonun düşmesini bekliyorlar, deniyor, yeniden değerleme oranına tabii üç ürün hariç ki onu da bu oranda artırıyoruz, enflasyon sepetindeki payı yüzde 0,36.

Hayat pahalılığının en önemli birleşeni kiralar. Bunu konut arzını artırarak çözebiliriz."